Alkmaar

Ze blokkeren wegen, lijmen zich vast aan tafels en voorkomen dat privéjets op Schiphol kunnen opstijgen. Voor Extinction Rebellion (XR) is er geen later; het is nu of nooit wanneer het op de klimaatcrisis aankomt. “We zijn nette mensen die altijd bereid zijn de dialoog aan te gaan,” vertelt Francisca (54) van de Alkmaarse XR-tak. “Een weg blokkeren doen we dus niet zomaar, er gaat een heel proces van brieven schrijven, petities tekenen en lobbyen aan vooraf, maar je moet soms nu eenmaal burgerlijk ongehoorzaam zijn om duidelijk te maken dat er nu écht wat moet gebeuren.”

Door Kameraad Lie Song

De Alkmaarse tak van Extinction Rebellion bestaat nu zo’n drie jaar en was vlak voor de coronacrisis opgericht. Sinds de A12-blokkade groeit het ledenaantal. Francisca: “Het laat zien dat heel veel mensen zich zorgen maken en actie willen voeren voor het klimaat.” Bij XR willen ze vooral de overheid aansporen om verregaande maatregelen te nemen om de gevolgen van klimaatverandering te beperken. Eén van de nieuwe leden, Finidi (27), vindt niet dat alle oplossingen alleen maar bij de overheid vandaan moeten komen. “Ik heb zelf heel sterk de ‘een-betere-wereld-begint-bij- jezelf-gedachte’ en de reden om lid te worden zal voor iedereen anders zijn. Wat ons verbindt is dat we vinden dat we iets moeten dóén.”

Lokale acties

Afgelopen zomers zijn er vaak clusterbuien geweest. “Denk aan die ene keer dat de Bergertunnel onder water stond,” vertelt Francisca. “Kinderen waren daar aan het zwemmen. Het laat zien dat door de klimaatverandering de kans op zulke clusterbuien groter wordt. Als gemeente, als beheerder van de Bergertunnel, zul je dan maatregelen moeten nemen.” De openbare ruimte zo inrichten dat het water makkelijker weg kan vloeien is één ding, maar hoe pak je lokaal het klimaatprobleem aan? “Daar kan ik nog geen antwoord op geven,” zegt Francisca. “We zijn als groep nog aan het brainstormen wat we kunnen doen. Daarvoor is eerst onderzoek nodig. Wat doet de gemeente bijvoorbeeld al? Wat kan beter?” Finidi vult aan: “We moeten ook gaan kijken wie de grote vervuilers zijn in en rondom Alkmaar en wat je daaraan kunt doen. Daar moet je wel tactisch mee omgaan. Uiteindelijk wil je dat er bedrijven op de vingers worden getikt, dat er meer bewustwording komt over de consequenties van uitstoot en dat er wat aan gedaan wordt.”

Foto: XR Alkmaar

Systeemverandering

Bewustwording is volgens Finidi en Francisca niet genoeg. “Het is een systeem,” zegt Finidi, “en als je vanuit dat systeem kunt doen en laten wat je wilt zonder consequenties, dan moet je wat aan dat systeem doen. Je komt dan niet ver door individuen of kleine ondernemers de schuld te geven van dat systeem. Dat is ook niet netjes en het werkt ook niet. Het is niet alsof zij verantwoordelijk zijn voor al het leed. Maar dat is moeilijk, want je wilt wel dat er wat gebeurt.” Het zijn volgens de activisten vaak de grote bedrijven die het meest vervuilen en hun verantwoordelijkheid niet nemen. Finidi: “Dan komen we wel met demonstraties om mensen bewust te maken en verandering te eisen.” Francisca: “We hebben elkaar allemaal nodig: burgers, bedrijven en overheden. We hebben samen de oplossing in de hand.” Volgens Finidi betekent dat ook dat we naar onszelf moeten kijken. “Ook ik moet kijken naar de keuzes die ik maak, terwijl ik natuurlijk als klimaatactivist mijn best doe voor verandering. Je kunt niet alleen maar alle schuld en oplossingen bij de overheid en bedrijven leggen. Je zult ook zelf iets moeten doen; het is een wisselwerking.”

Foto: Markus Spiske / Pexels

Weerstand

De A12-blokkade of het vastlijmen aan talkshowtafels: het wordt ze niet in dank afgenomen. Waar komt al die weerstand tegen klimaatactivisten vandaan? Francisca: “Exctinction Rebellion staat erom bekend dat ze keihard de waarheid vertellen over het klimaat en dat vinden veel mensen niet leuk om te horen.” Finidi snapt de weerstand wel: “Dan komt er natuurlijk ook veel emotie vrij en dan raak je getriggerd. Ook al zijn mensen op de hoogte van klimaatveranderingen en weten ze dat ze iets moeten doen, zijn ze ook bang voor verandering of zitten daar niet op te wachten.” Volgens Francisca kunnen klimaatactivisten daar wel beter mee rekening mee houden. “We zitten natuurlijk helemaal in die bubbel en weten wat we moeten laten en doen voor het klimaat. Verandering is natuurlijk moeilijk voor mensen en als we kunnen laten zien welke alternatieven er zijn en daarover in gesprek gaan, dan denk ik dat we al heel wat weerstand kunnen wegnemen.”

Opschudding

Extinction Rebellion heeft volgens Francisca en Finidi ook een dwingende manier om het klimaatprobleem onder de aandacht te brengen. “Soms moet je disruptie veroorzaken om mensen en de overheid wakker te schudden,” zegt Finidi. Het is volgens Francisca te vergelijken met de stakingen van het treinpersoneel of de buschauffeurs. “Dan ligt ook bijna het hele land plat en ondervinden mensen er hinder of ongemak van. Maar je moet toch de noodzaak duidelijk maken en dan blokkeer je soms inderdaad een weg zoals de A12.” Francisca laat weten dat de acties van Exctinction Rebellion altijd vreedzaam zullen zijn. Moet het Stedelijk Museum Alkmaar hun kunstwerken nu extra gaan beveiligen? Finidi en Francisca lachen. “Nee,” zegt Finidi. “Extinction Rebellion lijmt zich niet vast aan schilderijen en gooit ook geen soep. Dat is de actiegroep Just Stop Oil. Maar het Stadhuis bezetten? Wie weet.”

[In de rubriek 'In gesprek met' gaat de SP de dialoog aan met lokale activisten en organisaties. Personen en organisaties die met ons in gesprek gaan doen dat geheel vrijblijvend. Ze zijn niet geallieerd aan ons als politieke partij.]