Alkmaar

Volgens sommige christelijke socialisten was Jezus Christus de eerste socialist. Sommige lezers zullen verbaasd zijn over het feit dat christelijke socialisten überhaupt bestaan. Dit lijkt namelijk in tegenstelling te zijn met de uitspraak van Karl Marx dat “godsdienst de opium van het volk” is; het lijdzaam wachten op een beter leven na de dood in de hemel zou de mens afhouden van deelname aan de klassenstrijd, die uiteindelijk tot de socialistische revolutie zou moeten leiden. 

Christelijke socialisten baseren hun mening op diverse passages uit het meest verkochte en gelezen boek aller tijden, de Bijbel. We schrijven Bijbel nog altijd met een hoofdletter als we het over de heilige tekst van de christenen hebben. Als je het boek uit een lade van het nachtkastje in je hotelkamer pakt om een vlieg mee dood te slaan schrijf je bijbel met een kleine letter. Het gebruik van het woord ‘heilig’ lijkt sowieso uit de tijd in ons tijdperk waarin de leugen lijkt te regeren en alternatieve feiten worden afgewisseld met tirades om vermeende tegenstanders te demoniseren. 

Passages uit de Bijbel die christelijke socialisten inspireren zijn onder andere te vinden in het Bijbelboek Handelingen uit het Nieuwe Testament:

• Allen die geloofden, vormden een gemeenschap en deelden alles samen. Ze verkochten hun have en goed en het geld werd uitgedeeld; iedereen kreeg zoveel als hij nodig had. (Handelingen II 42: 47)
• Niemand eiste iets van wat hij bezat voor zichzelf op, integendeel: alles was gemeenschappelijk bezit. (...) Want wie landerijen of huizen bezaten, verkochten die. Het geld van de verkoop brachten ze naar de apostelen en ze legden het aan hun voeten neer. En iedereen kreeg zoveel toebedeeld als hij nodig had. (Handelingen IV 32: 35)

In passages als deze zien de christelijke socialisten de roep om een samenleving zonder armoede, minder sociale ongelijkheid en hulp aan mensen die het moeilijk hebben. Andere passages waar christensocialisten waarde aan hechten zijn:

• Het tweede gebod komt op hetzelfde neer: “Heb uw naaste net zo lief als uzelf.” (Mattheüs 22:39)
• Want God helpt de armen en verlost hen van hun onderdrukkers. (Psalmen 109:31)
•  Verkoop je bezittingen en geef de opbrengst aan wie te kort hebben. (Lucas 12:33)

Christensocialisme in Nederland

Als we kijken naar de grondleggers van het christensocialisme in Nederland schiet de lezer waarschijnlijk de naam van de predikant Ferdinand Domela Nieuwenhuis te binnen. In 1870 werd hij benoemd tot predikant in Harlingen. Nadat drie van de vier vouwen waar hij mee trouwde in het kraambed waren gestorven en hij zich ging verdiepen in de schrijnende sociale problemen van zijn gemeenteleden verloor hij zijn geloof en beschouwde hij zichzelf als atheïst. In 1879 werd hij verkozen tot leider van de Sociaal-Democratische Bond. Vlak daarna was hij de eerste socialist die plaats mocht nemen in de Tweede Kamer. Omdat Domela Nieuwenhuis van zijn geloof viel is hij vanzelfsprekend geen echte christensocialist te noemen.

De christensocialistische beweging was in Nederland vooral actief rond de Eerste Wereldoorlog. De allang vergeten Christelijk-Sociale Partij, opgericht in 1912, valt onder de noemer sociaaldemocratische en socialistische christenen te scharen.

Momenteel zijn christensocialisten vooral te vinden binnen de huidige christelijk-sociale ChristenUnie en binnen de socialistische SP.

Als het christendom mensen inspireert om de samenleving te veranderen in een samenleving waarin medemenselijkheid, solidariteit en naastenliefde voorop staan en niet lijdzaam blijven toekijken als het aardse bestaan een poel des verderfs lijkt waarin de rijken rijker worden en de armen armer kun je Jezus met een gerust hart de eerste socialist noemen.