Alkmaar

Veel mensen associëren het socialisme met een overheid die voor een groot deel bepaalt hoe de burgers moeten leven. Een voorbeeld hiervan is dat hoe meer je verdient, hoe meer inkomstenbelasting je betaalt. Dit is vooral een gruwel voor sommigen van de allerrijksten onder ons, die menen dat het de schuld van de overheid is dat ze geen derde huis op de Malediven of een Jaguar cabriolet kunnen kopen. 

Het eerste is heel vervelend, omdat de Malediven bij de huidige stikstofuitstoot nog deze eeuw onder water zullen staan. 

Als je niet in het bezit bent van een Jaguar cabriolet moet je de sensatie van een frisse wind door je haren onder het rijden ontberen. Die wind voelt het prettigst aan als je op de topsnelheid van 300 kilometer per uur van een Jaguar cabriolet over de Nederlandse snelwegen raast. Ik vind het dan ook erg sneu en onrechtvaardig voor de bezitters van een dergelijke auto dat we sinds kort nog maar maximaal 100 kilometer per uur door ons rijke landje mogen scheuren. Wat is er toch veel leed in de wereld.

Aan de andere kant van onze maatschappij staan de tienduizenden dak- en thuislozen, die met veel geluk weer een dak boven hun hoofd kunnen krijgen en daarbij een uitkering met daarbij eventueel zorg- en huurtoeslag ontvangen. Veel mensen uit deze groep zijn vanwege fysieke of psychische aandoeningen nooit meer in staat om te werken. Daarbij ligt vanzelfsprekend een groot sociaal isolement op de loer.

Wat heeft dit alles met Franklin Delano Roosevelt te maken? Roosevelt was van 1933 tot en met zijn dood op 12 april 1945 president van de Verenigde Staten. Enkele maanden voor zijn overlijden werd hij voor de vierde keer gekozen tot president en is daarmee de enige Amerikaanse president die langer dan acht jaar heeft mogen regeren. Iets wat genoeg zegt over zijn enorme populariteit onder de Amerikaanse bevolking.

Roosevelt kwam in 1933 aan de macht: vier jaar na het begin van de grootste economische wereldcrisis in de moderne tijd, die begon met de beurskrach (of -crash) van 1929, de plotselinge ineenstorting van de aandelenkoersen op de beurs van Wall Street, New York. De beurskrach had wereldwijd catastrofale gevolgen en gold als directe oorzaak van de crisis van de jaren 30. 

Roosevelt’s voorganger Herbert Hoover had geen adequaat antwoord op de crisis, die wereldwijd tot massale armoede en andere ellende zorgde. Dit kan niet gezegd worden van Roosevelt. Hij kwam met een revolutionair plan om de crisis te bestrijden, de zogeheten New Deal. De Amerikaanse New Deal was een omvangrijk sociaal en economisch hervormingsprogramma van de overheid om de Verenigde Staten uit het slop van de Grote Depressie, zoals de crisis in de VS ook wel genoemd werd, te trekken. Een sterke en alomvattende interventie door de overheid werd als noodzakelijk gezien om de crisis te doorstaan en vooral weer boven te komen.

De corona crisis laat overduidelijk zien dat kordate en ingrijpende overheidsmaatregelen in tijden van crisis noodzakelijk zijn. Je moet er niet aan denken dat we in deze tijden overgeleverd zouden zijn aan extreme neo-liberale politici en multinationals die denken dat marktwerking alle maatschappelijke problemen vanzelf oplost.

De vuistdikke biografie van Roosevelt van de hand van de Amerikaanse historicus H.W.Brands uit 2008 is getiteld “Traitor to his class”, wat je zou kunnen vertalen met “Verrader van zijn eigen klasse”. 

Roosevelt kwam uit een zeer welgestelde familie van miljonairs, maar dit betekende niet automatisch dat hij zijn leven wijdde aan het vergroten van zijn eigen vermogen of golfen met puissant rijke topmanagers van multinationals. Roosevelt zag het als zijn missie om het leven van iedereen weer beter en waardig te maken. Ik heb het al vaker in mijn columns gezegd: je hoeft niet arm te zijn om je hart “links” te dragen. 

De huidige corona crisis, die iedereen wereldwijd vaak hard treft, laat zien dat een actief en ingrijpend handelende overheid in tijden van crisis nodig is om het geluk van allen op de lange termijn te verbeteren en te waarborgen. Roosevelt verdient juist respect omdat hij als geen ander heeft laten zien dat hij respect had voor iedereen en het onverteerbaar vond dat zoveel mensen moesten lijden als gevolg van de toenmalige economische crisis. 

Het voelt goed om te zien dat overheden in deze onzekere tijd wereldwijd hun verantwoordelijkheid nemen om de gevolgen van de corona crisis zoveel mogelijk te beperken, zodat we samen deze crisis te boven komen. 

De Salonsocialist